Cách tính roe và những ứng dụng thực tế của roe

Cách tính roe là một trong những từ khóa được tìm kiếm nhiều về chủ đề cách tính roe. Trong bài viết này, roi.vn sẽ viết bài viết Cách tính roe và những ứng dụng thực tế của roe.

Mục lục

Chỉ số ROE là gì?

Return On Equity (ROE) hay lợi nhuận trên vốn chủ có được là chỉ số đo đạc mức độ đạt kết quả tốt của việc sử dụng vốn chủ có được trong doanh nghiệp.

thông số ROE phản ánh cả chỉ tiêu về lợi nhuận, được thể hiện trên Báo cáo kết quả bán hàng (KQKD) và chỉ tiêu vốn chủ sở hữu bình quân, trên Bảng cân đối kế toán.

nếu như phân tích kỹ, sẽ có không hề ít nội dung thú vị về KQKD cũng giống như bức tranh tài chính của công ty ẩn sau thông số này.

nhưng trước hết, hãy cùng tôi tìm Biết cách tính chỉ số ROE.

Xem thêm Cách mua cổ phiếu cực đơn giản trên mạng online

Cách xác định chỉ số ROE

phương pháp tổng quát:

Trong bài viết này GoValue sẽ giới thiệu các bạn 2 cách xác định thông số ROE.

Tính thông số ROE trực tiếp thông qua báo cáo tài chủ đạo

Bạn có thể dễ dàng tính toán thông số ROE từ Báo cáo tài chính (BCTC) của doanh nghiệp, được đưa ra định kỳ hàng quý và hàng năm.

Ví dụ: Tính chỉ số ROE của Tổng công ty hàng không Việt Nam (HVN) năm 2018

Bước 1: xác định chỉ tiêu Lợi nhuận sau thuế

Trên báo cáo kết quả công việc kinh doanh, ta thu thập lợi nhuận sau thuế của HVN năm 2018 là 2,598 tỷ đồng.

Bước 2: xác định chỉ tiêu Vốn chủ có được bình quân

Chỉ tiêu LNST phản ánh kết quả bán hàng của cả năm 2018.

vì thế, nếu như chỉ thu thập VCSH tại thời điểm 31.12.2018, sẽ không phản ánh đúng bản chất điều chỉnh về vốn của doanh nghiệp trong cả một năm.

Ở công đoạn này, ta sử dụng VCSH đầu kỳ và cuối kỳ để tính VCSH bình quân cho cả năm 2018 theo phương pháp sau đây:

Bước 3: Tính thông số ROE

Việc còn lại bạn chỉ cần thay số liệu vào công thức:

Lấy chỉ số ROE qua những nguồn dữ liệu đã có sẵn

Để thuận tiện hơn, ngoài bí quyết tự tính, bạn có thể sử dụng trực tiếp dữ liệu của các công ty chứng khoán.

GoValue thu thập chẳng hạn như về việc dùng bộ dữ liệu trên website của CTCK Tân Việt.

công ty cổ phần tập đoàn Hòa Phát – (Mã: HPG)

Các doanh nghiệp chứng khoán thường tính sẵn các thông số tài chính, bạn chỉ phải lấy những số liệu này từ website của họ.

Ý nghĩa của chỉ số ROE

thông số ROE cho bạn thấy:

Với 1 đồng vốn chủ có được bỏ ra thì doanh nghiệp sẽ thu về bao nhiêu đồng lợi nhuận.

một đơn vị có thông số ROE ổn định ở mức cao, có thể được coi là một biểu hiện cho chúng ta thấy vốn được sử dụng đạt kết quả tốt.

tuy vậy, để có khả năng kết luận chỉ số này cao hay thấp, bao nhiêu là phù hợp (tốt hay xấu), bạn cần phải đo đạt sâu hơn.

Cụ thể:

chỉ số ROE của 1 doanh nghiệp là cao hay thấp sẽ phụ thuộc tương đối (relative) vào cấp độ trung bình của ngành nghề mà doanh nghiệp đó đang hoạt động.

Chẳng hạn, với ngành mang tính phòng thủ cao như ngành Hàng tiêu dùng sẽ có chỉ số ROE bình thường sẽ ở mức 15.4%.

Hay với với ngành Công nghệ thông tin, có quy mô tài sản tương đối nhỏ so với doanh thu thì thông số ROE trung bình vào khoảng 22% hoặc lớn hơn.

Xem thêm Cách đếm sóng elliott? Tất tần tật về thuyết sóng elliott

Bí quyết sử dụng chỉ số ROE trong thực tế

Về căn bản, bạn có thể áp dụng chỉ số ROE để hiểu rõ rất nhiều nỗi lo bên trong công ty.

Sử dụng thông số ROE để lựa chọn công ty thông qua đánh giá về tốc độ tăng trưởng

Tốc độ phát triển của công ty:

g = ROE x phần trăm tái đầu tư

Trong đó:

g: là tốc độ phát triển của công ty (%).

ROE: là phần trăm giữa lợi nhuận của công ty trên vốn chủ sở hữu bình quân.

tỷ lệ tái đầu tư (Retention ratio): Là tỷ lệ tỷ lệ lợi nhuận được công ty giữ lại để tái đầu tư sau khi chi trả cổ tức cho cổ đông.

tỷ lệ tái đầu tư = (1 – phần trăm chi trả cổ tức)

Ví dụ:

Một doanh nghiệp A có ROE = 10%. tỷ lệ chi trả cổ tức đều đặn hằng năm 20% trên tổng lợi nhuận.

Nói các khác, công ty dành 80% lợi nhuận để tái đầu tư. Sẽ có:

g = 10% x (1- 20%) = 8%

tương tự doanh nghiệp B có ROE = 10%. tỷ lệ chi trả cổ tức hằng năm 40%.

g = 10% x (1- 40%) = 6%

Lưu ý:

bạn nên thận trọng trong việc giả định về Retention ratio và ROE trong dài hạn.

So sánh này cho chúng ta thấy, cổ phiếu A hấp dẫn hơn cổ phiếu B trong dài hạn do có tốc độ phát triển cao hơn.

nhưng nếu bạn ưu chuộng một cổ phiếu có tỷ lệ chi trả cố tức cao, hãy cân nhắc cổ phiếu B khi chấp thuận hi sinh tốc độ phát triển.

tuy vậy cách này chỉ cung cấp góc nhìn từ thông số ROE, không có ý nghĩa kết luận.

bạn nên cùng với những chỉ số khác, trước khi đưa ra quyết định đầu tư của mình.

Sử dụng chỉ số ROE để nhận xét khả năng tạo ra thành quả cho cổ đông

Như đã nói đến ở phần mở đầu, thành quả mà cổ đông nhận được phụ thuộc rất lớn vào hiệu quả dùng vốn của công ty.

So sánh ROE với chi phí dùng vốn cổ đông (Cost of equity – Ke) là cách tôi thường sử dụng.

Khi đầu tư vào một ngành rủi ro, người đầu tư thường yêu cầu một khoản “premium”, gây ra tiền bạc sử dụng vốn lớn hơn.

Khi tỷ suất lợi nhuận nhuận trên vốn chủ có được nhỏ hơn tiền của sử dụng vốn cổ đông (ROE < Ke), chứng tỏ doanh nghiệp đang hoạt động kém hơn kì vọng.

Hãy chắc chắn rằng công ty có thể tốt lên tình hình. nếu như không, bạn đang là người chịu thiệt khi giữ cổ phiếu của công ty này.

ngược lại, tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ có được lớn hơn tiền của sử dụng vốn cổ đông (ROE > Ke), cho chúng ta thấy doanh nghiệp đang hoạt động tốt vượt ngoài mong đợi của cổ đông góp vốn.

Dùng thông số ROE để nhận diện doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh bền vững

Các công ty đứng đầu ngành thường có lợi thế về công nghệ, quy mô sản xuất khiến giá vốn hàng bán trên mỗi doanh nghiệp mặt hàng thấp hơn.

hơn nữa, những công ty có được thương hiệu mạnh sẽ có quyền thiết lập mặt bằng giá đắt hơn đối thủ khác.

Với những lợi thế như vậy, các doanh nghiệp này thường sở hữu lợi nhuận và chỉ số ROE cao hơn so với trung bình ngành.

Ví dụ:

Như bạn đã biết, CTCP sữa Viet Nam (Mã: VNM) với nhãn hiệu sữa Vinamilk đã quá quen thuộc với hàng triệu gia đình Việt.

Các trang trại bò của Vinamilk đều được nuôi theo chuẩn mực Global G.A.P. việc làm này giúp Vinamilk tạo ra brand và tạo được sự tin tưởng với người sử dụng.

Với thị phần lên đến 55%, không quá ngạc nhiên khi Vinamilk có thông số ROE ~ 40% cực kì cao so với trung bình ngành đồ ăn là 16.4%.

Trong đầu tư, việc chọn lựa doanh nghiệp có hiện hữu lợi thế cạnh tranh lâu bền hay không cực kì quan trọng. Nó quyết định phần đông đến sự thành công trong mỗi khoản đầu tư của bạn.

Qua ví dụ trên, bạn có thể thấy ROE là thông số xuất sắc, giúp bạn nhanh chóng nhìn ra công ty có lợi thế cạnh tranh trong ngành.

Tuy nhiên…

Theo bí quyết tính thông thường đôi lúc chưa phản ánh đúng trạng thái công ty, do hai chỉ tiêu lợi nhuận và vốn chủ có được có khả năng bị tác động.

Để thấy rõ hơn bức tranh tài chủ đạo của tổ chức, bạn có thể phân tích thông số ROE thành nhiều chỉ số nhỏ qua mô hình Dupont.

Đánh giá những vấn đề ảnh hưởng đến thông số ROE bằng mô hình Dupont

trước tiên, bạn phải cần bóc tách thông số ROE thành các yếu tố thành phần (được gọi là mô hình Dupont).

Cụ thể:

Bạn có thể thấy sau khi sử dụng mô hình Dupont, để làm thay đổi thông số ROE doanh nghiệp có khả năng ảnh hưởng một trong ba yếu tố cấu thành sau:

Tỷ suất lợi nhuận ròng

Biên lợi nhuận ròng hay tỷ suất lợi nhuận ròng được tính:

Tỷ suất lợi nhuận ròng cho chúng ta thấy lợi doanh nghiệp có khả năng mang lại được bao nhiêu lợi nhuận từ một đồng doanh thu.

thông số này tăng, chứng tỏ công ty đang hoạt động hiệu quả và có lợi thế nhất định, khi có khả năng tăng giá bán hoặc tiết giảm chi phí trên một tổ chức sản phẩm.

Xem thêm Cách phân biệt các loại cổ phiếu khác nhau và những thông tin cần phải biết

Vòng quay tài sản

Yếu tố thứ 2, vòng quay tài sản:

Vòng quay tài sản là thước đo khái quát nhất về hiệu quả sử dụng tài sản của công ty.

Vòng quay tài sản tăng, cho chúng ta thấy doanh nghiệp đang tạo ra được nhiều doanh thu hơn từ tài sản sẵn có.

Đòn bẩy tài chủ đạo

Yếu tố cuối cùng và cũng vô cùng quan trọng, đòn bẩy tài chính:

Đòn bẩy tài chủ đạo biểu hiện mối quan hệ giữa tổng tài sản và nguồn vốn sẵn có của tổ chức.

Đòn bẩy tài chủ đạo tăng, chứng tỏ công ty đang vay vốn bên ngoài nhiều hơn để sản xuất kinh doanh.

Bằng mô hình Dupont, bạn có khả năng hiểu sâu thực chất sự biến động của chỉ số ROE cũng như dự đoán chính xác hơn chỉ số này trong các năm tiếp theo.

phân tích chỉ số ROE của HSG theo mô hình Dupont

ROE theo Dupont của HSG

Ta thấy ROE của CTCP Hoa Sen tăng mạnh từ năm 2013 tới 2016 trọng điểm là do:

Công tuy kéo dài phần trăm đòn bẩy tài chủ đạo cực kỳ lớn.
Vòng quay tài sản giảm.
Tỷ suất lợi nhuận ròng thấp.

ROE tăng tuy nhiên không thật sự bền vững khi HSG kéo dài đòn bẩy tài chính cao và thoải mái rủi ro, khi ngành thép là ngành có tính chu kỳ.

kết quả tất yếu đã xuất hiện khi ngành thép gặp khó vào cuối năm 2018, do sự biến động trong giá nguyên liệu cũng như sự chững lại của ngành bất động sản.

Hoa Sen công bố báo cáo tài chủ đạo bết bát khi hết tháng 3 năm 2019, doanh nghiệp đang nợ ngân hàng 10,911 tỷ đồng.

Ở chiều trái lại, bạn sẽ thấy hiệu quả sử dụng vốn của Hòa Phát phát triển lâu bền hơn Hoa Sen cực kì nhiều.

Phân tích chỉ số ROE của HPG theo mô hình Dupont

ROE theo Dupont của HPG

Bạn có khả năng thấy thông số ROE của Hòa Phát tăng là do:

Tỷ suất lợi nhuận ròng tăng dần.
Vòng quay tài sản tốt lên.
ít đi đòn bẩy tài chủ đạo.

Tuy không làm giảm khỏi những phức tạp chung của ngành thép, tuy nhiên với lợi thế về năng lực sản xuất cũng như cân đối trong cơ cấu tài chủ đạo.

Hòa phát hoàn toàn có cơ sở để gia tăng thị phần của mình, trong khi các doanh nghiệp khác đang gặp vấn đề về tài chính.

Bạn sẽ không quá bất ngờ nếu thấy HPG trở thành con cá mập khổng lồ khi bước vào chu kỳ phát triển mới của ngành thép trong tương lai.

Những hạn chế khi sử dụng chỉ số ROE

Tôi mong muốn bạn hiểu rằng, không hề có thông số nào là hoàn hảo và ROE cũng hiện hữu một vài tránh nhất định.

Chỉ số ROE bất ổn bởi lợi nhuận bất thường

Lợi nhuận không ổn định có khả năng gây phức tạp cho bạn trong việc nhận xét hiệu quả hoạt động của công ty.

Việc có mặt các khoản thu nhập bất thường là một trong những tác nhân rộng rãi nhất gây ra tình trạng này.

Sau đây là ví dụ về CTCP Đầu tư phát triển nhà Đà Nẵng.

Do đặc thù lợi nhuận của các công ty bất động sản thường phụ thuộc vào tiến độ bàn giao dự án của tổ chức.

có nhiều năm chuyển giao dự án nhiều, lợi nhuận rất đột biến. tuy nhiên cũng có những năm lợi nhuận rất thấp do không hề có dự án nào được chuyển giao.

vì thế, sẽ cực kì khó để lựa chọn được hậu quả kinh doanh cũng giống như các thông số tài chủ đạo của tổ chức trong tương lai.

Vì vậy…

bạn cần phải sử dụng chỉ số ROE để tìm kiếm các doanh nghiệp có hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định và có thể dự đoán được.

Thông số ROE bị thay đổi bởi chủ đạo sách kế toán

Quý 1-2019, CTCP nhiệt điện Phả lại (PPC) công bố BCTC trong đó có khoản dự phòng góp vốn vào công ty khác hơn 210 tỷ, tăng 240% so sánh với đầu năm.

trong đó khoản mục dự phòng đầu tư này của PPC trọng điểm là vào CTCP nhiệt điện Quảng Ninh (Mã: QTP)

Chỉ trong vòng 1 tuần giao dịch trùng hợp vào đúng đợt dừng lại kỳ kế toán 31/12/2018, cổ phiếu QTP biến động rất mạnh.

đây chính là điểm bất thường khi cổ phiếu này gần như không có người giao dịch vào những ngày thường.

Khoản trích lập dự phòng hơn 210 tỷ này như “hộp bánh” đề dành (Cookie jar reserver) của PPC sẵn sàng hoàn nhập trong tương lai khi rủi ro góp vốn vào QTP là rất ít.

Theo đó, nếu như loại trừ khoản dự phòng đột biến trong quý 1/2019 thì PPC sẽ lãi 360 tỷ, tăng 90% so với cùng kỳ, ROE tương ứng 23%.

Thay vì đưa ra lãi 243 tỷ, chỉ tăng 27% so sánh với cùng kỳ, ROE tương ứng 20%.